Ülkemizde Fındık Nerede Yetişir? Bilmeniz Gereken Tüm Bilgiler

İki bin yıldan fazla bir süredir Türkiye fındıklara ev sahipliği yapıyor. Aslında bugün dünyada tüketilen her on fındıktan sekizi Türkiye’de yetişiyor. Türkiye fındık üretimi için gerekli yetiştirme koşullarına en çok sahip olan ülke.

Fındık, Karadeniz Bölgesi’ndeki birçok çiftçi için önemli bir gelir kaynağıdır. Türkiye’de yaklaşık 400.000 yetiştirici, 560.000 hektarda fındık yetiştirmekte ve yaklaşık 600.000 ton fındık üretmektedir. Mevcut eğilimler fındık ekim alanlarında ve üretimde artış olduğunu göstermektedir.

Tarihsel olarak; fındıkların 2300 yıl önce ülkemizin kuzeyindeki Karadeniz sahillerinde üretildiği ve sonra da diğer ülkelere fındık ihracatı yaptığı bilinmektedir. Bu alanda takdire şayan bir istatistik verecek olursak; dünyada fındık üretimi için elverişli hava koşullarının en iyi şekilde karşılayan Türkiye, dünya ölçeğinde üretimin %75’ini karşılarken, ihracatın da %70 ila 75’ini oluşturuyor. 2018’i yansıtan raporlar da yılın ilk iki ayında ülkemizin fındık ihracatından 314,3 milyon dolar kazandığını gözler önüne seriyor.

Tüm bunlar bir yandan da fındık nerede yetişir, gibi bir soruya verilebilecek en iyi cevap aslında. Türkiye, fındık ihracatı için en üst düzey pazar olarak uluslararası arenadaki yerini korumaya devam ediyor.

Peki ülkemizde fındık nerede yetişir? Fındık üretimi ve ihracatı konusunda bizi başat yapan coğrafi faktörler nelerdir? Diğer ülkelerden hangileri, ne kadar fındık alıyor? Hepsi ve daha fazlası özenle hazırladığımız bu derlemede sizleri bekliyor!

Fındık Nerede Yetişir?

Türkiye’de fındık nerede yetişir, gibi kapsamlı bir konuyu enine boyuna anlatmak bu kulvardaki lider konumumuzun da açıklayıcısı olabilir. Bu nedenle baştan aşağı tüm önemli bilgileri size sunuyoruz. Fındığın ülkemizde üretim alanları yaygın olarak şu şekilde tasnif edilir:

a) Doğu Karadeniz Bölgesi: Bu bölgede Ordu, Giresun, Rize, Trabzon, Artvin ve illeri yer almaktadır.

b) Karadeniz Bölgesi’nin orta ve batı kısımları: Burada da; Samsun, Sinop Kastamonu, Bolu, Düzce, Sakarya, Zonguldak, Kocaeli ve illeri bulunmaktadır.

Önemli Bilgiler

Ülkemizde bir fındık nerede yetişir sorusuna cevaben işaret ettiğimiz bölge ve illerin yanı sıra Türkiye’nin sektördeki diğer özellikleri de şu şekilde sıralanabilir:

• Türkiye, dünyanın 858.697 tonluk % 64’ünü oluşturan önde gelen fındık üreticisidir. Ülkemizin ardından sırasıyla İtalya, Gürcistan ve Amerika Birleşik Devletleri gelmektedir.
• Türkiye’de fındıklar Türk çayının yanında kavrulur ve yenilir.
• Fındıkta kalsiyum, magnezyum, demir, fosfor ve potasyum gibi çeşitli mineraller bulunur ve bir avuç fındık (25 – 30 gram) vücudun günlük E vitamini ihtiyacını sağlar.

Fındığımızın Hasat Özellikleri

Bizde yetişen fındıklar alanın yüksekliğine göre değişmekle beraber genellikle Ağustos başları ya da Ağustos sonu gibi olgunlaşır. Dallar sallayarak toprağa düşen fındıkların toplanmasıyla hasat yapılır. 

Diğer bir hasat yöntemi, fındıkların dallardan tek tek toplandığı yöntemdir. Tarlalardan toplandıktan sonra, fındıklar tarlanın da özgün durumuna bağlı olarak aynı gün içerisinde ya da birkaç gün sonra harmanlanır.

Daha sonra yaprakları kahverengileşinceye kadar güneş altında kuruması lazımdır. Bunun için de 10 ila 15 cm kalınlığında bir yatak yapılır. Fındıklar kuruduktan sonra, fındık hasat makinesinden istifade edilebilir. Böylece yapraklarından ayrılır ve güneş altında kurutulacak ince bir şekle gelerek gölgeliklerin üzerine serilir.

Toplam kuruma süresi ise hava koşullarına da bağlı olarak en çok 15 ila 20 gün sürer. Türkiye’de yetişen fındığı özel kılan hususlardan biri tam da bu noktada ortaya çıkar: güneşin altında kurutulması ve bunun doğal yollarla yapılması Türk fındığının has tadını oluşturur.

Türkiye’de Fındık Nerede Yetişir Üzerine Önemli Detaylar

Fındık, Türkiye’nin hem doğu hem de batı bölgelerinde Karadeniz boyunca, toprağın diğer mahsuller için uygun olmadığı bölgelerde ve keskin eğimli topraklarda (yüzde 20’den fazla dik) yetiştirilmektedir. Yüksek yağışlı fındık yetiştirme alanları için ek bir avantaj, mahsulün toprak erozyonunu önleme kabiliyetidir.

Yaklaşık iki ila üç milyon üretici (yani ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 5’i) gelirleri için fındık yetiştiriciliğine dayanıyor. Türkiye, bugüne kadar, toplam dünya arzının yaklaşık yüzde 72,9’unu oluşturan dünyanın önde gelen fındık üreticisidir.

Fındığın yaklaşık yüzde 60’ı Doğu Karadeniz Bölgesi’nde (Ordu, Giresun, Rize, Trabzon, Artvin ve illeri), yüzde 40’ı da Karadeniz’in orta ve batı kısımlarında (Samsun, Sinop Kastamonu, Bolu, Düzce, Sakarya, Zonguldak, Kocaeli ve illeri) üretilmektedir.

Türkiye’nin Karadeniz kıyılarında yaygın olarak bulunan fındık tarlaları, kıyıdan iç kesime doğru 30 km. Batı Karadeniz’de Zonguldak’tan (İstanbul’un doğusundan) başlayıp doğuya, neredeyse Gürcistan sınırına kadar deniz ve dağların arasında uzanan yeşil bir şerit gibi doğuya uzanır.

Fındık Yetiştirmede Ordu’nun Önemi

Fındık nerede yetişir, sorusuna ülkemizden verdiğimiz örneklerle devam ediyoruz. Spesifik olarak fındığın oldukça önemli olduğu Ordu’ya da kısaca bakabiliriz. Dünyadaki fındık tedarikinin kabaca% 75’i Türkiye’de yetiştiğini söylemiştik. Bunun üçte biri ise Ordu’nun inanılmayacak kadar bereketli yeşil tepelerinde elde edilmektedir.

Ülkemizdeki Fındık Sanayisi ve Ticareti

Halen ülkemizde yıllık 1.800.000 ton kadar kapasiteye sahip 180 kırma eleme tesisi ve yılda 350.000 tona yakın 40 işleme tesisi bulunmaktadır. Ayrıca 1970’li yıllarda fındık ihracatımızın yüzde doksana yakını kabuklu ve doğal fındık çekirdeği şeklinde gerçekleşmiştir; ancak o yıllardan günümüze dek ülkemizde fındık işleme endüstrisindeki olumlu ve hızlı gelişmelerle birlikte, işlenmiş fındık ihracatı 2000 yılıyla beraber toplam ihracatımızın % 30’unu oluşturmaya başlamıştır.

Önemli merciler tarafından yapılan açıklamalar şunları da gösteriyor: Eylül 2017 ile Ağustos 2018 arasındaki ihracat hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,6 oranında artmıştır.

Ülkemiz tüm bu bilgilerin ışığında; 2016 – 2017 ihracat sezonu boyunca yaklaşık 236.000 ton fındık ihracatı gerçekleştirmiş ve 1.88 milyar $ kazanmıştır. Fındık ihracatının ise yaklaşık yüzde 75’i AB ülkelerine ve ortalama 1,3 milyar dolar şeklinde gerçekleşmiştir.

Fındık Tüketimi

Türkiye’de ve dünyada fındığın yaklaşık yüzde 80’i çikolata sanayinde, yüzde 10 – 12’si pastane ve bisküvi mamullerinde, yüzde 3 ila 4’ü kuruyemiş ve yüzde 2 – 3’ü de dondurma yağ sanayinde tüketiliyor.

Türkiye’de üretilen fındığın ortalama yüzde 15 ila 20’si iç tüketim olarak gerçekleşiyor. Yani 1 yılda 80 bin ton civarında bir iç tüketim görülüyor. Kişi başına düşen tüketim ise 1 yılda 500 ila 600 gram arası değişiyor.

Fındığın Faydaları

Peki Türkiye’de fındık nerede yetişir, ülkemizdeki önemi nedir gibi konuları hallettiysek bu doğal ve mucizevi besinin faydalarına da kısaca değinelim.  Fındık ve yararları hakkındaki kanaatler kadim zamanlara kadar uzanır. 

Likörler ve kahvelerde lezzet verici bir madde olarak popülerken, yağı ise bir pişirme maddesi olarak şöhret kazanmıştır. Güçlü bir antioksidan olan fındık vejeteryanlar için de ideal bir protein kaynağıdır. Bir fincan fındık günlük E Vitamini ihtiyacının yaklaşık% 86’sını sunmaktadır.

Bu E vitamini cildin nemlendirilmesine yardımcı olur. Böylece cildi yumuşatır ve yumuşak tutar. Kalp hastalıklarına karşı mücadelede de iyi bilinen bir savaşçıdır. Ek olarak fındıklar; beyin güçlendirici bir güç merkezi olarak düşünülmelidir. Bilişsel işlevlerimizi arttırabilen ve yaşamın ileri dönemlerinde dejeneratif hastalıkların önlenmesine yardımcı olan elementlerle doludur.