Türk mutfağının sevilen lezzetlerinden biri olsa da yurdumuzun çeşitli yörelerinde cezerye nedir, nasıl bir lezzettir sorularının yanıtlarını tam olarak bilmeyen birçok kişi bulunmaktadır. Hatta cezerye tatlısını pestil ile karıştıranların sayısı da yadsınamayacak kadar fazladır.
Ancak cezerye kendine özgü bir lezzetli bulunan, Akdeniz Bölgesi’nde ve özellikle Mersin ve Adana illerinde yaygın olarak üretimi yapılan bir tatlı çeşididir. Dünyanın farklı ülkelerine de ihracatı yapılan bu tatlı, kalori ve besin içeriği açısından eşsiz özelliklere sahiptir.
Kuruyemişin adresi Kuruyemiş Borsası olarak biz de bu içeriğimizde lokum ve şekerleme kategorisinin en sevilen tatlarından cezeryeyi mercek altına alacağız.
Cezerye Nedir?
Arap kökenli cezerye tatlısı, geleneksel Türk lezzeti olan lokum görünümüne sahiptir. Cezeryenin ana bileşeni havuçtur. Tatlının ismi Arapça havuç anlamına gelen “cezer” kelimesinden türemiştir.
Havuca ek olarak Hindistan cevizi ve şekerin yer aldığı cezerye üzerine ya da içine eklenen Antep fıstığı, ceviz, fındık, kayısı çekirdeği gibi yağlı tohumlar sayesinde cezerye daha besleyici ve sağlıklı hale gelir.
Yaprak ve dökme şeklinde ikiye ayrılır. Dökme cezerye, cezerye hamurunun kalıplara dökülerek dilimlenmiş halidir. Yaprak cezerye ise cezerye hamurunun ince ince yaprak şeklinde dilimlenmesi ile elde edilir.
Her iki çeşit de tat açısından aynıdır, sadece görünümleri farklıdır. Klasik cezerye çeşitlerine ek olarak sütlü, çikolata kaplı, narlı, incirli cezerye gibi farklı çeşitleri de bulunur.
- Cezerye kalori ve besin değeri yüksek tatlılar arasında yer alır.
- Aynı zamanda havuç içeriği sayesinde sağlıklı bir tatlı alternatifi olarak da kabul edilir.
- Bitkisel kaynaklı bir besin olduğu için cezerye kolesterol içermez.
- 100 gramı yaklaşık 235 kalori, 44 gram karbonhidrat, 2.6 gram protein, 4.2 gram yağ, 1.5 gram lif içerir.
- A ve C vitaminleri ile potasyum, kalsiyum, demir mineralleri açısından zengindir.
Yüksek kalorili bir besin olan cezeryeyi beslenme programına eklerken dikkat etmekte fayda vardır. Fazla tüketildiğinde günlük kalori alımını artırabilir. Kilo vermek ve formunuzu korumak istiyorsanız diyetinize kısıtlı miktarda eklemelisiniz. Vücut enerjisini artırdığı için özellikle çocuklar ve sporcular için sağlıklı bir ara öğün seçeneğidir.
Cezeryenin besin değeri, üzerine ve içine eklenen Antep fıstığı, ceviz, fındık gibi yağlı tohumlarla da artar. Bu besinlerde bulunan omega 3 ve omega 6 gibi bileşenler antioksidandır. Aynı zamanda cezeryenin kendine has lezzetine lezzet katar.
Cezerye Nasıl Yapılır?
Mistik bir havaya sahip olan cezerye tatlısı yapımında geleneksel yöntemler kullanılır. Cezeryeye kıvam veren havuçtaki lifler ve nişastadır. İstenilen kıvamı yakalamak için lif oranı yüksek takoz havuç çeşidi tercih edilir. Cezerye yapılışı oldukça zahmetli ve neredeyse 1-2 gün süren birkaç aşamalı bir işlemdir.
- İlk aşamada sabahın erken saatlerinde havuçlar toplanır. Tazecik toplanan havuçların sap ve uç kısımları kesilir. Dış yüzeylerindeki zedelenmelerden arındırmak için hafifçe kabukları kazınır. Hemen ardından bol suda havuçlar yıkanır ve birkaç parçaya ayrılır. Parçalara ayrılan havuçlar büyük bir kazana alınır. Üzerlerine su dökülerek yumuşayana kadar kaynatılır.
- Havuçlar yumuşayınca kazandan çıkarılır ve biraz soğumaya bırakılır. Soğuyan havuçlar rendelenir ve ardından dövülerek pürüzsüz bir kıvam elde edilir. Püre işleminde rendeleme ve dövme yerine kıyma makinesinden birkaç kez de geçirilebilir. Ancak geleneksel yöntemde rendeleme ve dövme esastır. İstenilen kıvama geldiğinde havuç püresi tekrar kaynatma kazanına alınır.
- Kazanda alınan havuç püresi üzerine şeker eklenerek kısık ateşte yavaş yavaş pişirilir. Yaklaşık 3-5 saat pişirildikten sonra ateşten alınmadan önce ceviz, fındık, Antep fıstığı gibi besinler eklenmek istenirse eklenebilir. Cezeryenin pişirme süresi arzu edilen kıvamın elde edilmesi açısından önemlidir.
- İstenilen kıvama gelen havuç püresi, kazandan düz bir yüzeye alınır. Genellikle mermer bir yüzey tercih edilir. Yüzeyin üzeri nişastalanır ve havuç püre yüzeye dökülür. Soğuması için yaklaşık 8-24 saat dinlendirilir.
- Dinlenen cezerye hamuru arzu edilen şekilde kesilir ve Hindistan cevizi ile bulanarak ambalajlama işlemi için hazır hale getirilir.
- Cezeryenin istenilen kıvama gelip gelmediğini anlamak için kazandan bir parça tatlı alınır ve üzeri nişasta ile bulanmış mermer ya da tahta yüzeye bırakılır. Cezerye hamurunun üstüne elle bastırılır ve formunu geri alıp almadığı incelenir. Eğer hamur tekrar eski şeklini alıyorsa, yani elastik bir yapıya kavuşmuşsa cezerye kıvamında demektir. Bu kıvamın üstünde pişirilirse cezerye sertleşir ve kendine has özelliğini kaybeder.
Cezeryenin Faydaları Nelerdir?
Üretimi sırasında katkı maddesi eklenmeyen cezerye, içeriğindeki havuç sayesinde pek çok vücut fonksiyonun düzenlenmesinde önemli rol oynar. Yüksek şeker oranı nedeniyle şeker hastalarının dikkatli tüketmesi önerilen cezeryenin faydaları şunlardır:
- Yüksek lif içeriği ile dikkat çeken cezerye bağırsak hacmi ve hareketlerini hızlandırarak kabızlık gibi önemli bir sindirim sistemi probleminin üstesinden gelmenizi kolaylaştırabilir. Aynı zamanda zengin posa içeriği sayesinde mideyi geç terk ederek uzun süre tokluk hissi sağlayabilir.
- İçeriğindeki havuç kaynaklı A vitamini oranı oldukça yüksektir. Göz sağlığının korunmasında önemli bir vitamin içeren cezerye, havuç tüketmekte zorlananlar için lezzetli bir alternatif olabilir.
- Cezeryeye eklenen fındık, ceviz ve Antep fıstığı gibi yağlı tohumlar E vitamini ve antioksidan bileşenler açısından oldukça zengindir. E vitamini özellikle cilt hücrelerinin yenilenmesi ve hasar gören hücrelerin ise onarılmasına katkıda bulunabilir. Yaşlanma etkilerini geciktirebilir. Aynı zamanda saç köklerinin beslenmesini de destekleyerek daha sağlıklı ve gür saçlara kavuşmanıza yardımcı olabilir.
- İçeriğindeki yağlı tohumlardan kaynaklı antioksidan bileşenler, toksin maddelerin vücuttan atılımını kolaylaştırabilir. Bağışıklık sistemini güçlendiren C vitamini içeriği sayesinde de vücudun enfeksiyonlara yakalanma riskini azaltabilir.
- Cezerye enerji veren bir besindir. Kilo almak isteyenler için sağlıklı bir seçenek olabilir. İçeriğindeki vitamin ve mineraller kronik yorgunluk, depresyon ve anksiyete gibi sinir bozukluklarının giderilmesine yardım edebilir. Sinir sistemi fonksiyonlarının düzenlenmesinde rol oynayabilir. Unutkanlık gibi problemlerin üstesinden gelmeyi destekleyebilir.
Cezerye Nasıl Tüketilir?
Ülkemizde olduğu kadar yurt dışında da oldukça sevilen cezerye, hafif ve sağlıklı bir tatlı arayanlar için ideal bir seçim olacaktır. Günün her anı dilediğiniz saatte tüketebileceğiniz bu tatlı çeşidi, özellikle gelişme ve büyüme çağındaki çocuklar için sağlıklı ve besleyici bir ara öğün alternatifidir. Cezeryeyi süt ile birlikte çocuklarınız için ara öğün olarak değerlendirebilirsiniz.
İkindi çayları için misafirlerinize ikram edebileceğiniz cezerye, Türk kahvesi ile eşsiz bir uyum yakalayacaktır. Ayrıca cezerye tatlısını ana yemeklerden sonra hafif bir tatlı seçeneği olarak tüketebilirsiniz.
Diğer yandan yüksek enerji içeriği sayesinde sabah kahvaltılarında da cezerye tüketebilir, böylece güne daha enerjik ve zinde başlayabilirsiniz. Katkı maddesi içermeyen bu ürünü hamileler ve emziren anneler de tadabilir.
Yüksek oranda posa içeren cezerye, bitkisel protein ve zengin enerji içeriği sayesinde sporcular için de ideal bir spor öncesi ve sonrası besini olabilir. Antrenmana gitmeden önce enerji vermesi için cezerye tüketebilirsiniz.
Geleneksel Türk tatlıları arasında özel bir öneme sahip olan cezerye, besleyiciliğinin yanı sıra kendine özgü aromasıyla da sıra dışı bir lezzettir. Sevilen bir tatlı ve atıştırmalık türü olduğu için cezeryeyi dilerseniz işletmenizin menüsüne de ekleyerek müşterilerinize leziz bir seçenek sunabilirsiniz.
Hafifliği ve geleneksel lezzeti bir araya getiren cezerye çeşitleri ve kuruyemiş türlerine Kuruyemiş Borsası ayrıcalıkları ile hemen ulaşabilir, dilediğiniz ürünü kolayca ve güvenle satın alabilirsiniz.
Cezerye Tatlısı Nasıl Saklanır?
Cezerye, kutusu açıldıktan sonra uzun bir süre daha tazeliğini koruyabilir. Ancak serin ve kuru bir yerde, ağzı kapalı ve mümkünse cam bir kapta saklamanızda fayda var. Dilerseniz cezeryeyi derin dondurucuda da muhafaza edebilir, dilediğiniz zaman çıkarıp buzu çözüldükten sonra tüketebilirsiniz.
