Badem Ağacı, Orta Doğu Bölgesi’nin en değerli bitkilerinden bir tanesidir… En lezzetli kuruyemiş çeşitlerinden bir tanesi olan bademi üreticiye sunan bu bereketli ağaç; emek verilmesi halinde herkesin güzel sonuçlar elde edebileceğinin sağlam bir göstergesi niteliğindedir.
Dünyada pek çok mutfağın, hem tatlı hem de tuzlular içerisinde vazgeçilmez besinlerinden biri olan bademin nasıl yetiştiği de büyük bir merak konusu… Badem ağacı özellikleri, yetiştirme süreci ve bakımı için gerekli noktaları bu yazıda sizler için derledik. Tüm üreticilere yardımcı olmasını dileriz.
Toptan badem seçeneklerini incelemek için Kuruyemiş Borsası‘nı ziyaret edebilirsiniz!
Dünya üzerindeki en bereketli ağaçlardan birisi olan badem ağacı, oldukça kadim bir tarihe sahiptir. Köken olarak Akdeniz etrafındaki ülkeler ve Güney Asya’dan gelmektedir. Zamanla insanların seyahatleri esnasında tüm dünyaya yayılmıştır. Lezzetli meyvesinin verdiği kendine has tat sayesinde kısa sürede farklı ülkelerin mutfaklarında kendine yer bulan bade ağacı, önce Avrupa ülkelerine, oradan da Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmiştir.
Bugün dünyanın en büyük badem üreticilerinin başında ABD gelmektedir. Ülkenin Kaliforniya eyaleti, uygun iklim koşullarını sağladığı için badem üretimi açısından oldukça elverişlidir. ABD’yi takip eden ülkeler ise İspanya, İran ve Fas’tır. Badem, gıda endüstrisinin en çok getiri sağlayan yemişlerinden bir tanesidir.
Badem Ağacı Hangi Bölgelerde Yetişir?
Akdeniz Bölgesi’nin gözde bitkisi… Badem ağacı, ülkemizin de içinde bulunduğu ılıman Akdeniz iklim kuşağının doğal ağaçlarından bir tanesidir. Özellikle Türkiye ve Suriye’de bolca yetişmektedir.
Bunun yanısıra iklim müsaitliği sonucundan Hindistan ve Pakistan gibi Asya ülkelerinin bitki örtüsünde de karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca yine Akdeniz ikliminin egemen olduğu, Avrupa’nın güneyindeki İtalya ve İspanya kıyılarında da badem ağacı yetiştirilmektedir. Bu ülkeler de bademi geleneksel mutfaklarında kullanmaktadırlar.
Türkiye’de Badem Ağacı Yetiştiriciliği
Badem, ülkemizin de pek çok farklı bölgesinde kendine alan bulmaktadır. Özellikle yetiştirildiği bölgeler arasında Ege, Marmara, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgesi’nin bazı dolayları gelmektedir. Badem yetiştiriciliğinin bu bölgelerde yaygın olmasında iklim şartlarının elverişliliği büyük bir rol oynamaktadır.
Kışların bol yağışlı, yazların ise güneşli geçtiği bölgeler; badem ağacı için idealdir. Kışın yağışları ile beslenen, yazın güneşi altında olgunlaşan ve doğanın tüm iyiliğini içinde toplayan badem ağacı, sert kaslara ve ılık yazlara dayanıklılık gösteremez. Bu nedenle bademin boy bir yatırıma dönüşmemesi adine mutlaka uygun ilkim koşullarında yetişmesi gerekmektedir.
Badem Ağacının Yapısal Özellikleri Nelerdir?
Badem ağacı, kışın yapraklarını döken ve botanikte “düşücü” olarak adlandırılan bitki türlerinden bir tanesidir. Tamamen olgunlaştığında, çevresel koşullara göre dört ila ön metre arasında bir uzunluğa erişebilir.
Ağaç gövdesinin çapı ise 30 cm’ye kadar genişleyebilmektedir. İnce tepe dalları, çıktıkları ilk yılda yeşil olurlar. Daha sonra zamanla büyüdükçe, hafif morumsu bir renk alırlar. Özellikle ağacın ikinci yılında bu renk kendini belli eder. Sekiz ila 13 cm boyutlarında yeşil ve sık yaprakları vardır.
Badem ağacı, çiçek açan bir ağaçtır. Badem çiçekleri genellikle beyaz ya da pembenin solgun bir tonunda olurlar. 3 ila 5 cm arasında bir çapları vardır, yani küçük çiçeklere sahip olduğu söylenebilir. Badem ağacı çiçek açtığında muhteşem bir görüntüye kavuşur!
Badem Ağacının Bir Yılı…
Yetiştiği bölgelerden yola çıkarak da söylenebileceği gibi, sıcak ve kurak yazlarla, bol yağışlı kaslara ihtiyaç duyarlar. Büyümeleri için ideal işi, 15° – 30° arasında seyretmelidir. Kış aylarını yapraklarını dökmüş bir halde geçirirler. Yazla birlikte yeni yeşil filizlere ve ikinci pilini yaşayan mor dallara kavuşurlar. Baharda pembe ve beyaz çiçekler açarlar. Çiçek açtıktan 7 – 8 ay sonra da meyve vermeye başlarlar.
Badem Ağacının Bir Ömrü…
Badem ağacı bir yılda neler yaşıyor, buna göz attık… Gelin, şimdi de badem ağacının meyve verme süresine, üretiminin en üst noktasına ulaştığı zamana, kısacası ömrüne göz atalım!
Badem ağacı, ekiminden üç ya da beş yıl sonra meyve vermeye başlar. Verdiği meyve miktarı, yaşı ilerledikçe artmaktadır. İlk beş yıla kadar 40 kilodan 100 kiloya kadar meyve verebilmektedir. 7 yasını geçtikten sonra ise bu miktar katlanarak artmaktadır. İkinci beş yılda 120 kilodan 200 kiloya kadar uzanan geniş bir ürün verme skalasına ulaşır.
Badem ağacı, uzun ömürlü ağaçlar arasında yer almaktadır. 50 yasına gelene kadar verimliliği devam eder. Bu açıdan hem üreticiyi memnun eder hem de dünyamıza katkı sağlamış olur.
Badem Ağacı Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Artık badem ağacı hakkında yeterince bilgimiz var! Bu durumda gelelim bakım ipuçlarına. Bu kısımda, badem ağacı yetiştiricelinin işine yarayabilecek yöntemleri derledik.
Isıyı Göz Ardı Etmeyin
Yazımızın başından beri değindiğimiz en önemli nokta, baden ağacı için gerekli iklim koşullarının mutlaka sağlanması gerektiği yönünde… Eğer bu ağaçtan verim almak istiyorsanız, onu güneşsiz yazlardan ve esiri soğuk kaslardan sakınmanız gerek.
Elbette artık ilerleyen tarım teknolojisi ve imkanlar sayesinde hemen hemen her bölgede istenilen tüm bitkiler ve haçlar yetiştirilebilmekte. Ancak en karlı ve en verimli sonucu elde edebilmek için badem ağacını doğal yetişme alanlarında değerlendirmek çok daha akla yatkın.
Eski ve Etkili Bir Yöntem: Herek Dikme
Deneyimli tarımcılar zaten demek istediğimizi hemen anladı! Badem ağacı yetiştiriciliğine yeni heveslenenler için konuya açıklık getirelim: herek dikmek, sarmaşık tipi bitkilerin desteklenmesinde kullanılan bir yöntemdir.
Badem ağacı henüz genç bir fidanken, yanına bir tahta çubuk dikerek dik bir biçimde yetişmesini sağlayabilirsiniz. Öteki ağaçlarda olduğu gibi badem ağacına da gençken şekil vermek çok daha kolaydır, bu nedenle bu yöntemi yabana atmayın!
Can Suyu Eksik Olmasın
Badem ağacı fidanınızı aldınız… İklim koşullarını kontrol ederek en uygun alanı saptadınız ve ekim işlemini gerçekleştirdiniz. Herek dikerek ona bir dayanak da sağladınız. Sıra geldi sulamaya!
Öteki ağaç türlerinde olduğu gibi badem ağacı yetiştiriciliğinde de ilk sulama çok önemlidir. Kuraklığa alışkın olan ve bu şartlar altında bile ürün verebilen badem ağacı, düzenli bir sulama planı ile çok daha verimli sonuçlar elde etmenizi sağlayacaktır. Bugün en popüler olan sulama yöntemlerinden bir tanesi yer altı sulama boruları kullanımıdır.
Toprak Nefes Almalı
Badem ağacının ekildiği toprağın sık sık havalandırılıması önemlidir. Bunu sağlamak adine uygun ekipmanın kullanıldığı bir çapalama planına ihtiyaç vardır. Çapalamanın yüzeysel oradan yapılması yeterlidir. Fazla yerine inan yöntemler kullanmak badem ağacının köklerine zarar verebilir. Üreticiler çapalama yaparken bunu mutlaka göz önünde bulundurmalıdır.
Bu arada badem ağacı, toprak konusunda seçici değildir. Öteki ağaçların aksine, geleneksek olarak çorak kabul edilen taşlı, kireçli ya da çakıllı arazilerde ye yetişebilmektedir. Bu da bademin ne kadar dayanıklı bir ağaç olduğunun bizlere göstergesi!
Sabır En Büyük Erdem!
Badem ağacı yetiştiricilerine son tavsiyemiz, sabırlı olmaları yönünde! Tarımla ve ağaç yetiştiricili ile ilgilenen mene hemen herkes zaten bu erdemi kendine ilke edinmiştir. Ancak bunu gerçekten unutmamak gerek…
Badem pek çok ağaca göre çok daha erken meyve vermekte ve çok daha bereketli sonuçları uzun yıllar boyunca elde etmenizi sağlamakta… Bu nedenle ilk yılalrda biraz sabırlı olmalı ve badem için yaptığınız her masrafı geleceğe yatırım olarak görmelisiniz.
12 yorum
Ali Osman Bayır
Merhabalar Arkadaşlar. 2018 de 17.5 dekar arazime 300 tane badem ve 235 tane de ceviz diktim. Bu yıl 3.ylına giriyor bahçem ama cevizlerim büyümedi ya agacı don aldı yada gelişmedi. Bademler im ise 3 metre ye ulaştı. İkinci yılında kendi yiyeceğimiz kadar meyve aldık. Bu yıl çok güzel meyve tomurcukları var. Şimdi ceviz yerine badem ekmediğime o kadar pişmanım ki bu yıl tutmayan cecizlerin yerine badem ekicem. Herkesede tavsiye ederim badem ağacı gerçekten çok dayanıklı ve çok çabuk gelişen bir ağaç… Yer :Konya /Ereğli
UŞAKLI BADEMCI
Bademde bakim cok onemli badrmde agaca baktinmi agac basi 20/25kiloya kadar verim alabilirsiniz buda 25×15 tl cok guzel bi rakam
Ferhat Kaplan
Merhabalar. Badem yetiştiriciliğiyle ilgilenen ve bu alanda yatırım yapmak isteyen biri olarak, yazıda geçen “ilk beş yıla kadar 40 kilodan 100 kiloya kadar meyve vermektedir. “ cümlesinde doğru mudur ? Çünkü araştırmalarıma göre verimli çağında ağaç başı 8-10 kilo verdiği söylenmekte.
Ahmet Aydın
Selamlar.50 dönüm civarindaki arazimize badem dikmeyi düşünüyoruz.kepçe ile kazarak toprak yapısını incelediğimızde, 60 , 80 cm den sonra cok sert olmayan hatta elle ufalanabilen , biraz daha derine gidildiğinde sertlesen kayrak taşı görünümünde, katmanlı bir yapıya sahip toprak yapısı mevcut.bu özelliklere sahip bir toprakta badem yetişirmi.bademin kökü ne kadar derine gider.teşekkürler
canan karaty
tebrikler güzel bilgi iç,n.
Yakup Özkan
Kocaeli bölgesinde yetiştirmek istiyorum nasıl olur ? Ve fidanları nereden temin edebilirim yardımcı olursanız sevirinim
Hacer
Geçen sene fidan almıştım.ilbaharda çok güzel cicekleri sonra yapraklandı güzel güzel bugünlerde yapraklar sarardı dökmeye başladı bu mevsimde.sinekler üşüşmüş.ne yapabilirim onun için
Hakan Dilek
badem ağacına kendi evladın gibi bakacaksın yoksa meyve vermez
Eda Saz
Ülkemizde de çok önemli bir yere sahiptir badem ağacı, ne yazık ki son zamanlarda değerini yeterince bilemiyoruz.
ÜMİT BOZKURT
ANKARA Nallıhan’da badem yapmayı düşünüyorum tavsiyeniz nedir?
Esad Harman
güzel bir blog : ) a’dan z’ye farklı bilgiler var, bizim için faydalı oluyor
mikail dursun
günde biavuç bademin kalbe o kadar yararı varki. kalp ritmine iyi gelir kan yapar zihni güçlendirir